Ο Οικισμός κατά τους Αρχαίους Χρόνους
Ελεύθερη Απόδοση στα Νέα Ελληνικά:
Πρωτότυπο Κείμενο:
Ἡ θέσις τοῦ χωρίου Αγιος Λαυρέντιος καὶ ἰδίᾳ τῆς Μονῆς δὲν ἦτο κατὰ τὴν παλαιὰν ἐποχὴν ἀκατοίκητος, ὡς ἐμφαίνεται ἐκ πολλῶν λειψάνων παλαιῶν κατοικιών εὑρισκομένων εἰς ἱκανὴν ἔκτασιν ἀποστάσεως ἀπὸ τῆς Μονῆς ὡς καὶ ἐκ δοχείων ἐκ κεράμων καὶ νομισμάτων καὶ τάφων εὑρεθέντων κατὰ διαφόρους ἐποχάς.
Εἰδικῶς ἀναφέρομεν ὅτι κατὰ τὸν Νοέμβριον τοῦ 1891 ἐργάται σκάπτοντες ἔξωθι τῆς Μονῆς τοῦ ̔Αγίου Λαυρεντίου εὗρον λίθον ἐγχώριον τεθραυσμένον δεξιὰ ἀριστερὰ καὶ κατὰ πλάτους 0,10 καὶ μήκους 0,33· τοῦ λίθου τούτου περιεσώθη ἐνεπίγραφος ἐπιφάνεια τῆς ὁποίας ἐκτυπώματα λαβὼν ὁ Ζωσιμᾶς Εσφιγμενίτης παρέδωκε τῇ ̓Αρχαιολογική Εταιρία καὶ τῇ Διευθύνσει τῆς ἐν ̓Αθήναις Γαλλικῆς Σχολῆς καὶ ἐδημοσίευσεν εἰς τὸ Δ’. ἔτος σελ. 380 ἐκδοθέντα «Προμηθέα» (1)
Ἡ ἐν λόγῳ ἐπιγραφὴ ἔχει οὕτω:
…
Κατὰ μὲν τὸν Ζωσιμᾶν Εσφιγμενίτην ἡ ἀνωτέρω ἐπιγραφὴ φαίνεται ὅτι εἶναι ψήφισμα του Μαγνητικού Συνδέσμου καὶ ἴσως ἐχαράχθη κατὰ τὸ 154 -170 π.χ., ὅτε ὁ Ὕπαιος Τίτος Κουΐντιος Φλαμινῖνος τῶν Ρωμαίων ἦλθε τὸ δεύτερον μετὰ τὴν ἧτταν τοῦ Φιλίππου ἐν ταῖς Κυνὸς Κεφαλαῖς εἰς τὴν Θεσσαλίαν, καὶ ὅλα τὰ Ἑλληνικὰ Εθνη ὑπεδέχθησαν αὐτὸν εὐμενῶς ἐκτὸς τῶν Μαγνήτων, διότι ἐκωλύοντο ὑπὸ τοῦ ̓Αρχιστρατήγου αὐτῶν Εὐρυλόχου τοῦ Μάγνητος περὶ οὗ ὁ Πολύβιος λέγει «Ευρύλοχος μὲν γὰρ ὁ Μάγνῆς ἡγεῖτο σχεδὸν ἀνδρῶν τρισχιλίων τοῦ καλουμένου παρὰ τοῖς βασιλεῦσι ἀγήματος».
Ἔλεγε δὲ τοῖς Μάγνησιν ὅτι ἅμα δώσωμεν τοῖς Ρωμαίοις τὴν Δημητριάδα θὰ φέρωσιν εἰς αὐτὴν Δημήτριον τὸν υἱὸν τοῦ Φιλίππου, ὃν εἶχον ὅμηρον συνάμα δὲ ὕβριζε τοὺς Ρωμαίους. Ταῦτα μαθὼν ὁ Φλαμινῖνος ἤλεγξε τοὺς Μάγνητας ὡς ἀχαρίστους καὶ ἠβουλήθη να κακοποιήσῃ αὐτούς. Ζήνων ὁ Ρόδιος, ἕνας ἀπὸ τοὺς προέδρους στρεφόμενος πρὸς τὸν Κουΐντιον καὶ τοὺς πρέσβεις ἐξώρκισε μὲ δάκρυα νὰ μὴ ρίψουν εἰς ὅλον τὸν λαὸν τὸ σφάλμα ἑνὸς ἀτόμου διὰ τὸ ὁποῖον αὐτὸς καὶ μόνος ὁ Εὐρύλοχος ἔδει νὰ δώσῃ λόγον τῶν πράξεών του. Ὁ δὲ Εὐρύλοχος βλέπων ὅτι δὲν ἦτο ἀσφαλῆς εἰς τὴν χώραν τῶν Μαγνήτων κατέφυγεν εἰς τοὺς Αἰτωλούς.
Οἱ Αἰτωλοὶ εἰς ἰδιαίτερον Συμβούλιον ἔλαβον ἐντὸς τῆς αὐτῆς ἡμέρας τρεῖς μεγάλας ἀποφάσεις ἤτοι να κυριεύσωσι διὰ πανουργίας ταυτοχρόνως τὴν Δημητριάδα, την Χαλκίδα καὶ τὴν Σπάρτην καὶ τρεῖς ἐκ τῶν προκρίτων πολιτῶν διώρισαν δι ̓ ἑκάστην ἐκ τῶν τριῶν πόλεων ὡς διοικητάς.
Ὁ Διοκλῆς εἰς τῶν τριῶν προκρίτων ἐτράπη πρὸς κατάληψιν τῆς Δημητριάδος καὶ μὲ τὴν βοήθειαν τῆς ἀποστασίας τοῦ Εὐρυλόχου ἐπὶκεφαλῆς τῶν ταγμάτων ἐκυρίευσαν τὴν Δημητριάδα.
Τότε φαίνεται οἱ Μάγνητες ἐποίησαν τὸ ἄνω ψήφισμα πρὸς τιμὴν τοῦ Εὐρυλόχου.
Κατὰ δὲ τὸν Παπαδόπουλον τὸν Κεραμέα τὸ τεμάχιον τῆς εὑρεθείσης ἐπιγραφῆς ὡς ἐμφαίνεται ἐκ τοῦ στίχου 3 ἀνήκει εἰς πόλιν τινὰ Μεθώνην ἣν ἀνέφερεν ὁ Στράβων· ἐκ τῆς νῦν δὲ καταστάσεως τῆς ἐπιγραφῆς εἶναι ἀδύνατον νὰ ἀποφανθῇ τις περὶ τῆς ταυτότητος τοῦ τόπου του Αγίου Λαυρεντίου καὶ τῆς Μεθώνης ἄλλως δὲ ὡς φαίνεται καὶ ἐκ τοῦ ἐν τῷ 3ῳ στίχῳ ΟΣ ὅπερ δύναται νὰ εἶναι καὶ τὸ τέλος τοῦ ὀνόματος τῆς Σηπιάδος ἥτις ἦτο μία ἐκ τῶν πόλεων τῆς Θετταλικῆς Μαγνησίας(2).
Ὡσαύτως κατὰ τὸ 1899 5ην Μαΐου παρὰ τὴν θέσιν ἀσπρόχωμα ἢ Ράχες ἐκτὸς τῆς κωμοπόλεως ἀνατολικῶς καὶ ἕως 1000 βήματα καὶ δεξιὰ τῆς ἀγούσης ὁδοῦ ἀπὸ ̔Αγίου Λαυρεντίου πρὸς Καραμπάσι ὁ Ἰωάννης Καρασπίνης σκάπτων ἀνεκάλυψε μέγαν πῖθεν ὃν 8 ἄνθρωποι μετέφερον εἰς τὴν οἰκίαν τῆς χήρας Π. Σιαμάτη ἥτις τὸν ἠγόρασεν ἀντὶ 50 δραχ. Τὸ σχῆμα του εἶναι ὡς τὸ τοῦ ᾠοῦ καὶ ὑπὸ τὴν βάσιν κρέμματα: λαβή τις ἥτις ἔχει μήκος 0,32 και λήγει εἰς κομβίον· ἡ βάσις του ἔχει διάμετρον 0,06 τὸ ὕψος του είναι 1 μέτρον και 0,24 ἡ δὲ περιφέρεια 3 μέτρα και 0,43 (3).
Ἐκ τῶν ἄνω τεκμηρίων ἐμφαίνεται ὅτι ἡ χώρα αὕτη ἦτο κατῳκημένη κατὰ τοὺς παλαιοὺς χρόνους πρὸ Χριστοῦ.