Μαρτύριον τοῦ ἁγίου καὶ ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος ̓Αποστόλου τοῦ Νέου τοῦ ἐξ ̔Αγίου Λαυρεντίου του Βόλου ἕλκοντος τὴν καταγωγήν.

Χαίρει σήμερον τῶν ̓Αποστόλων ὁ χορὸς καὶ λαμπρότατα πανηγυρίζει, ἀναλαμβάνων τὸν ὁμώνυμών του Απόστολον Αγάλλονται τὰ τῶν Μαρτύρων συστήματα συναριθμοῦνται ἐν ταῖς χορείαις αὐτῶν τὸν νεοφανῆ τοῦτον μάρτυρα, ὅστις ὡς ἄλλος αυγερινός τοῦ νοητοῦ στερεώματος τῆς ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ανέτειλεν κατὰ τοὺς ζοφεροὺς ἐκείνους χρόνους τοῦ 1685, ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Σουλτάν Μεχμέτ τοῦ Δ΄, εἰς ἐποχήν, καθ’ ἣν πάντες σχεδόν οἱ ἑτερόφυλοι καὶ ἑτερόθρησκοι ἡμῶν ἀρχοντες, οὔτε των μόνιμον στρατὸν τῆς μεγάλης ταύτης αὐτοκρατορίας τοῦ Ισλὰμ ἀποτελοῦντες καὶ ἅπαντες ἐν γένει οἱ διοικητικοὶ ἀνώτεροι καὶ μικροὶ τοῦ κολοσσαίου τούτου κράτους, παραγνωρίσαντες την ἀποστολήν των ἐπὶ τοσοῦτον αυθαιρεσίας καὶ φανατικότητας, ὥστε ἀδύνατος ἀποβαίνει ή παράστασις τοῦ ἐγκλήματος δι ὀλίγων καὶ μάλιστα ἀφοῦ ἄλλων ἐπεχειρίσθημεν τὴν διήγησιν. Εἰς τοιαύτὴν λοιπὸν ἐποχὴν σκότους καὶ μισοχριστότητος γεννηθεὶς ὁ μεγαλομάρτυς Απόστολος, οὐ μόνον δέν ἐσκοτίσθη παντελῶς κατὰ τὴν Εὐαγγελικὴν ρῆσιν, (καὶ ἡ σκοτία αὐτὸν οὐ κατέλαβε) αλλά καὶ ὡς ἀδάμας ἤστραψε την μαρτυρικὴν ὁμολογίαν τοῦ ἀληθινοῦ φωτός, τοῦ Χριστοῦ περιβληθείς, εἰ καὶ σκληρότατα ἐβασανίσθη ὑπὸ τῶν θηριωδῶν τῆς ἐποχῆς τοῦ τυράννων, ὅπως τὸν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης ἀπαρνηθῇ καὶ τὸν ἄτιμον τῆς ἀληθείας χιτῶνα περιβληθῇ. Μετέβη δὲ τέλος πάντων ὡς χρυσὸς ἐν χωνευτηρίω δοκιμασθείς, εἰς τὸν οὐράνιον κύκλον, ἵνα λάμπῃ ἐκεῖσε καὶ ἀκτινοβολῇ τῆς ἀθανάτου βασιλείας θερμός λάτρης γεγονὸς ἐστόλισμένος μὲ τὸν ἀμάραντον τοῦ μαρτυρίου στέφανον, ὃν ἤρατο διὰ τοῦ ἀθώου αὐτοῦ αἵματος, ποθήσας τὴν δόξαν τοῦ οὐρανίου σκηνώματος, ἤ ὅ,τι ἠδύνατο να συντελέση πρὸς τὸν ἐξευτελισμὸν τοῦ χριστωνύμου γένους.

Οὗτος λοιπὸν ὁ μόνος φερωνύμως κληθείς Απόστολος πατρίδα θα μὲν εἶχεν τὸν ἅγιον Λαυρέντιον, κωμόπολιν παρὰ τὰς νοτιοανατολικὰς πλευρὰς τοῦ Πηλίου κειμένην κατὰ τὴν ἐπαρχίαν τῆς Δημητριάδος γονεῖς δὲ ὄχι τόσον ἐπιφανεῖς, ὅσον αὐτάρκεις καὶ εὐσεβεῖς, τοῦτο μόνον πλουτοῦντας το θεαρέστως ζῆν, ταῖς ἰδίαις χερσὶν ἐργαζόμενοι καὶ τῷ ἱδρῶτι τοῦ προσώπου των τρώγοντες τὸν ἄρτον αὐτῶν. Καὶ ὁ μὲν πατὴρ αὐτοῦ ὠνομάζεται Κώστας Σταματίου (ὅθεν καὶ ἡ σύγχυσις ἐν τῷ Μαρτυρολολίω, ἀναφέροντος τὸν ἅγιον, Σταμάτιον) Μέλλω δὲ ἡ μήτηρ του, ἡ τὴν λογιγὴν ταύτην μέλισσαν τοῦ Παραδείσου τέξασα· Τούτων δὲ ἀπορφανισθεὶς, ἄγων τὸ 15ον ἔτος τῆς ἡλικίας του εἰς Κωνσταντινούπολιν ἀπεδήμησε καί τινι τῶν ἐκεῖ καπήλων ὑπάλληλος ἐγένετο. Υπηρέτει δὲ παρ ̓ αὐτῷ τὸ τέταρτον ἔτος, ὅτε τῶν γηίνων τούτων και ταφρονήσας καὶ ὑπὸ μόνα τὰ οὐράνια καταληφθεὶς συνέβη νὰ ὑποστῇ τὸν μαρτυρικὸν θάνατον ὡς ἐξῆς.

Οἱ κάτοικοι τῶν χωρίων τοῦ Βώλου, καὶ κατ’ ἐξοχὴν οἱ τοῦ ἁγίου Λαυρεντίου σκληρὰ βασανιζόμενοι καὶ βαρέως φορολογούμενοι ὑπὸ τοῦ τότε διοικητού των Βοϊβόδα, μὴ ὑποφέροντες τὴν τυραννίαν του, ἀνυπόφορον καταστᾶσαν διὰ τὰς ἀθεμιτουργίας καὶ δὴ καὶ διὰ τὴν ὑπέρογκον ἄδικον προσθήκην τῶν φόρων, ἀπεφάσισαν νὰ προσδράμωσι πρὸς τοὺς ἐπιτρόπους τῆς βασιλομήτορος (Βαλιδές) οριζούσης τότε τὰ πλεῖστα τῶν χωρίων τούτων καὶ προλαβόντες τὰ δίκαιά των ἐπιφέρουσιν μικράν τινα τοῦ κακοῦ θεραπείαν, ἤ ἄν οὐχὶ ἄλλο νὰ μαλακώσωσι τουλάχιστον τοῦ βαρβάρου τὴν σκληρότητα. Αλλ’ εἰς μάτην ἐκοπίαζον ἀνημέρῳ θηρίῳ μαχόμενοι διότι καὶ μετὰ ταῦτα, καὶ μετὰ τὴν ἀποστολὴν δηλαδή τινων πρὸς ἐκείνους οὐ μόνον τὰ σταλέντα αὐθεντικά γράμματα ἐκ μέρους τῶν ἐπιτρόπων τῆς βασιλομήτορος, ἅπερ ἐκόμισαν πρὸς αὐτὸν οἱ ἐπανακάμψαντες ἐκ Κωνσταντινουπόλεως περιφρόνησε καὶ ὡς ψευδῆ τὰ ἀπέρριψεν, ἀλλὰ καὶ κατὰ τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων τοσοῦτον ὠργίσθη ὥστε λαβών τρεῖς ἐξ αὐτῶν δεσμίους, ὡς κακούργους τους αναβιβάζει συνοδεύων αὐτοὺς ὁ ἴδιος εἰς Κωνσταντινούπολιν καὶ εἰς σκοτεινοτάτην καὶ ὑγράν φυλακὴν ἐνεργεῖ νὰ τοὺς ρίψωσιν ὁ ἀσεβὴς καὶ παμβέβηλος ὡς ἐνόχους τῆς ἐσχάτης τιμωρίας. Ταῦτα μαθόντες οἱ τούτων συμπατριώται, ἀναβαίνουσί τινες εἰς Κωνσταντινούπολιν ἐπὶ σκοπῷ τοῦ νὰ ἐλευθερώσωσι τοὺς ἀδίκως καθειρχθέντας τρεῖς εἰς τὰ δεσμὰ συμπολίτας των, καὶ μὲ ἀπόφασιν καὶ κατ’ αὐτοῦ τοῦ βοϊβόδα νὰ ἀναφερθώσιν, οὐχὶ πλέον, ὡς οἱ πρότερον τοὺς τοὺς ἐπιτρόπους τῆς βασιλομήτορος, ἀλλὰ πρὸς αὐτὴν τὴν ἰδίαν. Φθάσαντες δὲ ἐκεῖσε καὶ κατὰ πρῶτον μὲν ἔσπευσαν πρός ἀντάμωσιν τοῦ μάρτυρος, ἀγνοοῦντες αὐτοὶ ὡς πρώτην φοράν αφιχθέντες εἰς Κωνσταντινούπολιν τίνι τρόπῳ ἔδει νὰ ἐνεργήσωσι περὶ ἄν ἦλθον ἐκεῖσε. “Οθεν ἀνταμώσαντες τὸν ἅγιον καὶ ἀπὸ κοινού συμβουλευθέντες περὶ τοῦ πρακτέου, ἀπεφάσισαν τὸ κατ’ ἀρχὰς μὲν νὰ δώσωσιν ἀναφορὰν τῷ τουρκιστὶ καλουμένῳ Κιζλάραγα Γιουσούφ ἀγά (ἀρχιευνούχω τοῦ παλατίου) καὶ νὰ παραστήσωσι τοῦ Βοϊβόδα τήν ἀδικίαν καὶ ωμότητα, τὴν βαρυτάτην προσθήκην τῶν φόρων, οὓς αὐτὸς παρά τὰς διαταγὰς τῶν ἐν Κωνσταντινουπόλει καθυπέβαλε τοῖς ὑπηκόοις καὶ δὴ καὶ τὴν ἄδικον ἐκείνην φυλακὴν τῶν τριῶν συμπατριωτῶν των, οἵτινες ἐστέναζον ὑπὸ βαρυτάτας αλύσεις πιεζόμενοι ἐν ταῖς φυλακαῖς οἱ δείλαιοι, μὴ ἔχοντες τὸν βοηθοῦντα. Καὶ τοῦτο μὲν παμψηφεὶ ἀπεφασίσθη, οὐδεὶς ὅμως ἐτόλμα νὰ παρουσιασθῇ καὶ ἐπιδώσῃ τὴν ἀναφοράν. Τότε ὁ ἅγιος, ὁ εὐγενὴς κατά τὴν ψυχὴν οὗτος νεανίας, ὧν καὶ κατὰ τὴν τῶν Ὀθωμανῶν διάλεκτον ἐμπειρότατος, πλήρης ἰσχύος καὶ θάρρους λαμβάνει τὴν ἀναφοράν, τρέχει προθύμως, παρουσιάζεται γενναίως εἰς τὸ τυρανικὸν ἐκεῖνο τοῦ Κιζλάραγα πρόσωπον, καθώς τε ὁ Δαυίδ προς τὸν Σαούλ καὶ χωρὶς τὸ παράπαν νὰ ταραχθῇ ἢ ἀλλοιωθῇ τὸ χαριέστατον αὐτοῦ πρόσωπον, ἐγχειρίζει τὴν ἀναφορὰν. Ὁ δὲ ἀναγνοὺς τὸν ἠρώτησε πόθεν ἦτο, ὁ ἅγιος τῷ ἀπεκρίνετο ὅτι εἰς ἐκείνων, ὧν ὁρίζει ἡ ἐνδοξότης του. Ταύτας δὲ τὰς λέξεις ἀκούσας ἐλευθέρως προφερθείσας ἀπὸ τοῦ στόματος τοῦ ἁγίου ο Κιζλάραγας, ὤν γὲ καὶ διαβεβλημμένος πρότερον ὑπὸ τοῦ Βοϊβόδα, τόσον ἐθυμώθη, ὥστε χωρὶς νὰ προβῇ εἰς ἄλλο, εὐθὺς διέταξε νὰ παραδοθῇ τῷ Βοϊβόδα ὁ ἅγιος ὡς ἀνήκων ἐκείνῳ καὶ τιμωρηθῇ διὰ τὸ αὐθάδες τόλμημά του. Τούτου δὲ γενομένου, ὁ μὲν Βοϊβόδας μὲ δεσμᾶ σιδηρᾶ περισφίγγει τοὺς πόδας αὐτοῦ καὶ τεσσάρων ἐτῶν χαράτσι, ἀφ’ ὅτου δηλαδὴ ἔλειψεν ἐκ τῆς πατρίδος, με βιαίαν ἀπόφασιν τοῦ ζητεῖ· ὁ δὲ ἅγιος μετά μεγάλης ἐλευθερίας τῷ ἀπεκρίνατο «Αργύριον καὶ χρυσίον οὐκ ὑπάρχει μοι μία δὲ μόνη σοκάμινος εἰς τὴν πατρίδα μου εὑρίσκεται καὶ ταύτην, εἰ θέλῃς πωλήσας τὰ ζητούμενα λάβε. ‘Ακούσας δὲ ὁ ἀκόρεστος τῆς φιλαργυρίας θιασώτης ὅτι ἀντὶ τεσσάρων ἐτῶν χαράτσι θὰ ἐλάμβανε τὴν ἀξίαν τῆς ἐν τῇ πατρίδι τοῦ ἁγίου οἰκίας, εὐχαριστήθη τρόπον τινα καὶ ἔμελλε τὴν ἑπομένην ἡμέραν νὰ ἀπολύσῃ τὸν ἅγιον συνυποσχόμενος προσέτι ὅτι καὶ τοὺς τρεῖς συμπατριώτας του θὰ ἀπέλυεν, ἄν ἔρριπτον τὸ παρελθόν εἰς τὴν λήθην καὶ ἀνεχώρουν ἐκεῖθεν, χωρὶς τι κατ’ αὐτοῦ νὰ ἐνεργήσωσι, μεταβαίνοντες εἰς τὴν πατρίδα των. Καὶ ταῦτα μὲν θὰ ἔπραττεν ἀναμφιλέκτως ὁ Βοϊβόδας, φοβούμενος μὴ οἱ νεωστὶ ἐκεῖσε αφιχθέντες, οὓς ἡγνόει που διέμενον ἐν Κωνσταντινουπόλει καὶ διὰ τοῦ μάρτυρος κατ’ αὐτοῦ ἐνεργοῦντες, ἤθελον προσδράμει εἰς τὴν βασιλομήτορα. Αλλ’ ἐνῷ ταῦτα συνέβαινον, εἷς ἐκ τῶν τελευταίως ἀφιχθέντων συμπατριωτῶν τοῦ ἁγίου, γέρων ζηλότυπος, μαθὼν ὅτι τὴν ἑπομένην ἡμέραν θὰ ἀπεφυλακίζοντο οἱ τρεῖς συμπολῖταί του, συγκατατεθέντος ὑπὸ τοῦ ἁγίου τοῦ Βοϊβόδα, φθονήσας τὸν ἅγιον μὴ εὐφημισθῇ ἐν τῇ πατρίδι του δι’ ἦν ἔδειξεν ἱκανότητα, ὁ ἀσήμαντος οὗτος καὶ πτωχὸς νεανίας, προσέρχεται τῷ Βοϊβόδα καὶ πείθει αὐτὸν νὰ παραιτηθῇ τῆς περὶ τοῦ ἁγίου ἀποφάσεώς του, λέγων ὅτι οἱ μετ’ αὐτοῦ συναναβάντες ἐκεῖσε δειλιάσαντες ανεχώρησαν οἴκαδε καὶ ὅτι τὸ αὐτὸ ἐπρόκειτο να πράξῃ καὶ αὐτός, προσθέτων ἀκόμη ὅτι ὁ ἅγιος ἦτο ὁ τὰ πάντα ὑποκινήσας καὶ ὅτι ἄν ἀπέλυεν αὐτὸν τὸν τοσούτῳ τολμηρόν νεανίαν, δὲν θὰ ἐβράδυνε νὰ τὸν καταμηνύσῃ εἰς τὴν βασιλομήτορα. Ταῦτα ἀκούσας ὁ αἱμοχαρής Βοϊβόδας, ὅστις πρότερον ἕνεκα δέους συγκατετέθη, ὡς ἀνωτέρω ἐρρέθη, τόν τε ἅγιον καὶ τοὺς τρεῖς αὐτοῦ συμπατριώτας νὰ ἀπολύσῃ καὶ ἐκ τῆς προσθήκης τῶν φόρων νὰ παραιτηθῇ, ἐπὶ τοσοῦτον ἐθρασύνθη, ὥστε χωρὶς καν στιγμὴν νὰ βραδύνῃ ἢ καὶ σκεφθῇ ὀλίγον περὶ τῆς ἀληθείας τῶν αὐτῷ διακοινωθέντων, διατάττει τοὺς ὑπηρέτας του να δράμωσιν εἰς τὴν φυλακήν καὶ σκληρῶς νὰ βασανίσωσι τον μεγαλομάρτυρα, προσθέσας σὺν τούτοις ὅτι τοῦτο θὰ πράττωσι πάντοτε μέχρις οὗ ἀποτελειώσωσιν αὐτόν. Καὶ ταῦτα μὲν κατὰ κεραίαν ἐξετελούντο. Ο δὲ ἅγιος τοιουτοτρόπως ἀπεινῶς καὶ ἀσπλάχνως βασανιζόμενος, μίαν τῶν ἡμερῶν εὑρίσκει τον τρόπον καὶ ἐκβάλλει τόν ἕνα του πόδα τῶν δεσμῶν καὶ οὕτως ἀργοπατῶν πρὸς δραπέτευσιν καταγίνεται. ̓Αλλὰ δὲν ἦτο βεβαίως τοῦτο Θεοῦ οἰκονομία να στερηθῇ ὁ σημερινὸς στεφανίτης τοῦ μαρτυρίου τον στέφανον. Οὕτω λοιπόν περὶ τὴν φυγὴν ἀγωνιζομένου τοῦ ἁγίου, ὁ κτύπος τῶν σιδήρων πλήττει τὰς ἀκοὰς τῶν ἀθέων ἐκείνων υπηρετῶν καὶ παρευθύς τὸ δράμα ὑποπτευσάμενοι τρέχουσι καὶ κρατοῦσι τόν ἅγιον∙ Τούτων δὲ ἔτι λογομαχούντων μετὰ τοῦ ἁγίου, ἰδοὺ ἔρχεται καὶ ὁ Βοϊβόδας Ιδὼν δὲ τὴν σύγχυσιν καὶ ταραχήν τῶν ὑπηρετῶν ἐρωτὰ τὴν αἰτίαν. Μαθὼν δὲ τὴν ἀποτολμηθεῖσαν ὑπὸ τοῦ ἁγίου φυγήν, δράττει τὸν ἐκεῖ τυχόντα πέλεκυν καὶ μὲ τοῦτον ἀσπλαχνότατα τὸν δέρει ὁ ἄσπλαχνος.

Αλλ’ ὁ γεναῖος οὗτος τῆς ἀληθείας βοηθός, οὐ μόνον ἠψήφησε παντελῶς τὰς σκληροτάτας καὶ ἀφορήτους ἐκείνας πληγάς, ἀλλ ̓ ὤν ὅλως νενευρισμένος ἐκ θείας χάριτος ἐναντιοῦται κατὰ τοῦ τυράννου και χριστομιμήτως τῷ λέγει-διατί με δέρεις καὶ σκληροκαρδίως μὲ τυραννεῖς; ἢ δὲν ἠξεύρεις ὅτι εἰμὶ καὶ σοῦ καὶ τῶν ὑπηρετῶν σου τιμιώτερος ; εἰς ταῦτα ἐκπλαγεὶς ὁ Βοϊβόδας—καὶ τὶ τῶ λέγει, μήπως καὶ σὺ εἶσαι Μωαμεθανός, ὡς ἐγὼ, καὶ λέγεις ὅτι εἶσαι καὶ ἐμοῦ καλλίτερος ; -Όχι δὲν ἐννόησα τοῦτο, ἀπεκρίθη θαρραλέως ὁ ἅγιος.-Ναὶ τοῦτο εἶπας, ὑπέλαβον ομοθυμαδὸν οἱ ὑπηρέται-Μὴ γένοιτο· ἐπρόσθεσεν ὁ ἅγιος ἐγὼ νὰ βλασφημήσω ποτέ! Ψεύδεσαι, ἐπανέλαβον οἱ ὑπηρέται τῆς ἀδικίας, οἱ υἱοὶ τοῦ σκότους, πλὴν μάθε ὅτι δὲν θὰ σὲ ἀφήσωμεν νὰ ἐγκαταλείψης των Μωαμεθανισμόν, ὅν ὡμολόγησας ὁ ἴδιος. Καὶ ταῦτα μὲν κατεμαρτύρουν αὐτοῦ οἱ ὑπηρέται συκοφαντοῦντες. Ὁ δὲ βοϊβόδας θέλων νὰ ὑπηρετήση τον Μωαμεθανισμὸν προσθέτων εἰς τὸν κολοσσόν του ένα Ισλάμην, ἐπισπεύδῶν τὴν εὐκαιρίαν ἔστειλεν εὐθὺς καὶ ἔφερε τὸν κουρέα, ἵνα ἐνεργήσῃ τὴν περιτομὴν. Αλλ’ ὁ ἅγιος γενναίως ἀνθίστατο λέγων ὅτι μᾶλλον ἐπροτίμα τῆς κεφαλῆς τὴν ἀποκοπὴν διὰ τὸν Χριστόν, ἢ νὰ παραδεχθῇ τὴν περιτομὴν διὰ τὴν ζωήν. Οθεν καὶ μὲ μεγάλην καὶ πεπαρρησιασμένην φωνήν έκραζε λέγων. Εγώ χριστιανὸς εἰμὶ καὶ ἀπὸ τῆς ἁγίας μου πίστεως οὐδέποτε παραιτούμαι. οἱ δὲ ὑπηρέται τοῦ Βοϊβόδα ἔλεγον πρὸς τὸν ἅγιον. – καὶ δὲν εἶσαι σὺ ὅστις ποὺ μικροῦ τὴν παρήτησας καὶ ἐθελουσίως ὡς μολόγησας τὸν ἑαυτόν σου Οθωμανόν ; Αλλά φλυαρεῖτε, εἶπεν ὁ ἅγιος καὶ ψεύδεσθε προφανῶς, ὦ μὴ γένοιτο ἐγὼ νὰ ἐκφέρω παρομοίαν βλασφημίαν; Αν δὲ πρό ὀλίγου ἔκρινα τὸν ἑαυτὸν μου τιμιώτερον ὑμῶν, τοῦτο ἀποδοτέον εἰς τὴν ἀμώμητόν μου πίστιν, εἰς ἣν μάλιστα καὶ ἐγκαυχῶμαι καὶ δὲ ἥν προτιμῶ μᾶλλον νὰ κοπῶ εἰς λεπτότατα τεμάχια ἢ νὰ ἀρνηθῶ τὴν πρὸς τὸν Χριστόν μου πίστιν. Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ Χριστομάχοι ἐκεῖνοι ἄθεοι (ἀποσιωπῶ δὲ τὰς ἄλλας λογομαχίας τὰς μεταξὺ τοῦ ἁγίου καὶ τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων λαβούσας χώραν) λαμβάνουσι τὸν ἅγιον και ὡς μέγαν πταίστην εἰς τὴν φυλακήν, εἰς ἣν συνείθιζον νὰ φυλακίζωσι τοὺς εἰς θάνατον καταδεδικασμένους, τὸν ἐγκλείουσιν ἀφοῦ πρῶτον τὸν ἐστεφάνωσαν, οὐχὶ μὲ στέφανον ἐξ ἀκανθῶν, ὡς οι Εβραίοι τόν Χριστόν, ἀλλὰ μὲ μυρίας ὕβρεις καὶ λοιδωρίας και μαστιγώσεις καί αἰκισμούς. Μετ’ οὐ πολὺ δὲ ἐξαγαγόντες ἐκεῖθεν τὸν μεταφέρουσιν, πρὸς τὸν Σεϊχουϊσλιάμην καί ἐκεῖθεν εἰς τὸν Καζασκέρην ὡς ἀπὸ τοῦ Αννα εἰς τὸν Καϊάφαν και καθ’ ἑξῆς πρὸς τοὺς λοιποὺς παντοῦ καταμαρτυροῦντες αὐτοῦ και συ κοφαντοῦντες ὅτι ὁμολογήσας ἑαυτόν ὀθωμανόν ἀρνεῖται νῦν πρός χλεύην καὶ ἐμπαιγμόν τοῦ προφήτου.

̓Αλλ’ ὁ μὲν γενναῖος οὗτος μεγαλομάρτυς, ὤν ὁπλισμένος μὲ τὰ πνευματικὰ τῆς πίστεως ὅπλα, οὐ μόνον δὲν ἐταράττετο παντελῶς, ἀλλὰ καὶ μὲ μεγαλοψυχίαν ἀπαράμιλλον καὶ ἀφοβίαν ἵστατο κατέναντι τῶν περιπνόων προσώπων τῶν κριτῶν. Οἱ δὲ πεπλανημένοι ἐκεῖνοι καὶ ἄδικοι κριταὶ μιμηταὶ τοῦ Βοϊβόδα γενόμενοι, θέλοντες οὕτως εἰπεῖν, νὰ προσκτήσωσιν ἕνα Ισλιάμην, κατὰ πρῶτον μὲν ἰδόντες τὴν νεαρόν ηλικίαν τοῦ Μάρτυρος, ἤρξαντο ἐξ ὑποσχέσεων καὶ κολακειῶν, ὑπισχνούμενοι ἀξιώματα, πλούτη, τιμὰς καὶ τὰ παραπλήσια, ἀλλ’ ἐματαιώθησαν ἐν τοῖς διαλογισμοῖς ἵνα κατά τον προφήτην εἴπω. Διότι ὁ ἅγιος ὅλα ταῦτα ἀπέναντι τῆς ἁγίας τοῦ Χριστοῦ θρησκείας περιφρονῶν, οὐ μόνον δὲν ἐκάμφθη παντελῶς, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐχλεύαζε καὶ τοὺς περιφρόνει ‘Αλλά με όλα ταῦτα καὶ ἐκεῖνοι δὲν ἀπηλπίσθησαν. “Οθεν λαβόντες αὐτὸν κολακευτικῶς τὸν μεταφέρουσιν εἰς τὸ Βεζυρικὸν μέγαρον (πασιά καπουσοῦ) καὶ ἔμπροσθεν τοῦ Βεζύρου τὸν παρουσιάζουσιν. Ὁ δὲ Βεζύρης ἰδὼν αὐτὸν ἤρξατο καὶ οὗτος πρώτος μὲν μὲ λόγους νὰ τὸν καταπείσῃ, ἵνα ἀπαρνηθῇ τὸν Σωτῆρα ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ἀλλ ̓ ἰδὼν τὸ ἀμετάθετον τῆς γνώμης του ἐστοχάσθη καὶ αὐτός, ὡς καὶ οἱ ἄλλοι, να προστρέξῃ πρὸς τὰ χαρίσματα. “Οθεν διὰ νὰ καταπλήξῃ, οὐ μόνον τὴν ἀκοήν, ὥσπερ οἱ πρό αὐτοῦ ἔπραξαν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ὀφθαλμούς τοῦ ἁγίου, διατάττει νὰ φέρωσιν ἐκεῖ ἵππων ἐστολισμένον βασιλικῶς καὶ πληθύν χρυσίου καὶ ἀργυρίου, εἰς νομίσματα. Τούτων δὲ προσενεχθέντων λέγει τῷ Αγίῳ.-Νεανία ἐὰν συγκατανεύσῃς εἰς τούς λόγους μου, οὐ μόνον αὐτὰ ὅπου βλέπεις θα σοὶ δωρήσω, ἀλλὰ καὶ ἀξιώμασι καὶ τιμαῖς βασιλικαῖς θὰ σὲ ἀνταμείψω.

‘Ο δὲ ̔́Αγιος οὐδόλως προσέχων εἰς τε τοὺς λόγους τὰ δῶρα καὶ τὰς ὑποσχέσεις τοῦ τυράννου εἶπε–Μὴ ἀργοπορεῖτε καὶ χάνετε τον καιρόν σας ματαίως, ἀλλ’ ὁ μέλλετε ποιεῖν ποιήσατε τάχιον. Σας διαβεβαιῶ δὲ, ὡς τίμιος χριστιανὸς ὅτι, μὲ ὁποιονδήποτε θάνατον θέλετε νὰ μὲ θανατώσητε, χάριν τοῦ Χριστοῦ μου Ἰησοῦ, θέλω τὸν δεχθῇ προθυμότατα· Μὴ ἀργοπορεῖτε λοιπόν νὰ μὲ κατακαύσητε θέλετε; ἐγὼ τὰ ξύλα συνάζω καὶ τὴν πυρὰν ἑτοιμάζω, νὰ μὲ ἀπαγχονίσητε ; ἐγὼ ταῖς ἰδίαις μου χερσὶ σύρω τὸν βρόχον, νὰ μὲ ἀποκεφαλίσητε ; δότε μοι τὸ ξίφος νὰ τὸ ἀκονίσω ὅσῳ χρειάζεται. Τέλος όν τρόπον στοχάζεσθε ἐπονειδιστότερον, ἀποφασίσατε, ἐγὼ γίνομαι ὁ πρῶτος ὑπηρέτης καὶ σπουδαστής. Μὴ λοιπὸν συλλογίζεσθε ματαιοπονοῦντες καὶ πρὸς κέντρα λακτίζοντες, ἀλλὰ τελειώσατε ὅπερ σκέπτεσθε. Ταῦτα του Αγίου εἰπόντος, νέφος παχύτατον αἴσχους ἐπεσκίασεν ὅλους τοὺς ἐκεῖ παρευρεθέντας καὶ αὐτὸν μάλιστα τὸν Βεζύρην. “Οθεν μὴ δυνάμενοι ἐπὶ πλέον νὰ ἀνεχθῶσι τὴν χλεύην ἀπεφάσισαν τέλος νὰ τὸν ἀποκεφαλίσωσιν ἀφοῦ πλέον εἶδον τὸ ἀδύνατον τοῦ νὰ τὸν καταπείσωσι. Τὴν αὐτὴν οὖν στιγμὴν φραγγελώσαντες αὐτὸν ὡς ἄλλοι Πιλάται, τον ρίπτουσι καὶ πάλιν εἰς τὴν εἱρκτήν. Τῇ δὲ ἐπαύριον τῇ ἕκτῃ καὶ δεκάτη Αὐγούστου του αὐτοῦ ἔτους ἡμέραν Δευτέραν περὶ ὄρθρου βαθέως, ἀφοῦ ὅλην ἐκείνην τὴν νύκτα οἰκτρότατα τὸν ἐβασάνισαν, εἷς τῶν ἀνωτέρω ἀξιωματικῶν παρακολουθούμενος καὶ ὑπὸ εὐαρίθμων στρατιωτῶν καὶ τοῦ δημίου τὸν ἀπάγει εἰς τὸν τόπον τῆς καταδίκης. Καὶ οἱ μὲν αἱμοβόροι ἐκεῖνοι δήμιοι τὸν ἐβίαζον εἰς τὸν δρόμον νὰ τρέχῃ. Ὁ δὲ ἅγιος μὲ φαιδρὸν καὶ χαρούμενον πρόσωπον, ὡσεὶ ἐπορεύετο εἰς γάμον ἤ εἰς συμπόσιον ἐβάδιζε. Χριστιανούς δὲ τινας ἀπαντήσας εἰς τὸν δρόμον μὲ ταπεινὸν σχῆμα τοὺς ἐχαιρέτισε καὶ τοὺς ἐζήτησε συγχώρησιν. Οὗτοι δὲ ἐννοήσαντες τῆς απαγωγῆς του, περίφοβοι ἠκολούθησαν αὐτὸν καὶ τὴν συνοδείαν του μακρόθεν καὶ αὐτόπται ἐγένοντο τοῦ μαρτυρικοῦ τέλους τοῦ μάρτυρος, ὅστις ἅμα ἔφθασεν εἰς τὸν προσδιωρισμένον τόπον, ἀκριβῶς εἰς τὴν σημερινὴν θέσιν, ἔξω τῆς τὸν Κεράτιον βλεπούσης πύλης του Γενιτζαμίου, ἐπάνω τῶν λιθίνων τῆς αὐτῆς πύλης ἔκλινε τὰ γόνατα καὶ περιέμενε τὸν δήμιον.

Οἱ δὲ υἱοὶ τοῦ σκότους μὴ ὑποφέροντες τὴν καταισχύνην, ἧς ἔτυχον διὰ τὴν νίκην τοῦ ἁγίου, ἤρξαντο καὶ πάλιν νὰ τῷ προβάλωσι τὰς προτερινὰς ἐκείνας ματαιότητας -Μὴ θελήσῃς νεανία, τῶ ἔλεγον, νὰ θυσιάσῃς τὴν ζωήν σου παράκαιρα, λυπήθητι τὴν νεότητά του, σκέψου πόσα καλὰ ἔχεις νὰ στερηθῇς καὶ πόσα πλούτη καὶ βασιλικὰς τιμὰς καὶ τροφὰς σωματικὰς θὰ χάσης, κατεχόμενος ὑπὸ ἀνοήτου ἰσχυρογνωμοσύνης. Ταῦτα καὶ πλεῖστα ἄλλα ἔλεγον καὶ ἐνταῦθα πρὸς τὸν ἅγιον οἱ ἄφρονες πλὴν οὐδαμῶς τοῖς ὠφέλησαν. Τέλος δὲ ἰδόντες τὸ ἄκαμπτον τῆς γεναίας ψυχῆς του παντελῶς ἀπελπισθέντες πλέον μὴ ἔχοντες δὲ καὶ τὶ ἄλλο νὰ προβάλωσι, ἔδωσαν διαταγὴν τῶ δημίῳ νὰ τὸν ἀποκεφαλίσῃ. Ων δὲ καὶ οὗτος τῆς αὐτῆς σατανικῆς ρίζης καὶ τὴν αὐτὴν λύσσαν κατὰ τοῦ χριστιανισμοῦ λυσσῶν, δὲν ἐστάθη καὶ αὐτὸς κατώτερος τῶν ὁμοφύλων του κατὰ τὴν θηριωδίαν. Οθεν θέλων νὰ αὐξήσῃ τὸν πόνον καὶ τὴν οδύνην τοῦ ἁγίου, ἀφοῦ ἐκ τρίτου κατήνεγκε τὸ ξίφος κατὰ τοῦ τραχήλου αὐτοῦ ἐπίτηδες ἀνεπιτυχώς, τέλος περιτυλίξας εἰς τὴν αἱμοβόρον χεῖρά του τὴν κόμην τῆς ἱερᾶς του κεφαλῆς, δίκην σφαγίου τῶν ἀποκεφαλίζει ἀσπλάχνως ὁ λιθοκάρδιος. Οὕτω λοιπὸν περαιωθέντος τοῦ μαρτυρίου τοῦ ἁγίου ἡ μὲν ἁγία αὐτοῦ ψυχή ὑπὸ φωτεινῶν ἀγγέλων μετηνέχθη ἐν οὐρανοῖς, ὅπως ἀπολαύσῃ παρὰ τοῦ μισθαποδότου Θεοῦ τῶν καρπῶν τῶν μαρτυρικῶν ἀγώνων του· ὁ δὲ δήμιος μετὰ τῶν λοιπῶν ἀπεμακρύνθησαν ὀλίγον τι πέραν τοῦ ἱεροῦ τοῦ Μάρτυρος λειψάνου, ὅπως μικρὸν ἀνακουφισθῶσι. Δὲν εἶχε δέ παρέλθει οὔτε λεπτὸν τῆς ὥρας καὶ ἰδοὺ ὁ ἀστὴρ καταβαίνων ἐξ οὐρανοῦ ἔστη ἄνω του λειψάνου τοῦ Μάρτυρος, τὸν πανάγιον τοῦ Σωτῆρος σταυρὸν παριστῶν. Μετ’ οὐ πολὺ δὲ καὶ πλῆθος ἀνθρώπων περιεκύκλωσεν αὐτό. Ταῦτα δὲ ἰδόντες οἱ μετὰ τοῦ δημίου συγκαθήμενοι καὶ ὑποπτευσάμενοι ὅτι χριστιανοὶ ἦσαν ἐκεῖνοι οἱ ἂνθρωποι ἐλθόντες ἐκεῖσε ὅπως κλέψωσι τὸ λείψανον, ὥρμησαν πρὸς τὸ μέρος ἐκεῖνο, ἀλλ ̓ ὦ τῶν θαυμασίων σου Χριστὲ βασιλεῦ! οὐδὲν εἶδον ἐκτὸς τοῦ ἱεροῦ σώματος τοῦ ἁγίου.

Εκθαμβοι δὲ τότε ἐπὶ πολλῆς ὥρας γεγονότες ἐλογομάχουν μεταξύ των περὶ τῶν φανέντων ἐκείνων σημείων. Ως δὲ ὑπέφωσκεν ἡ ἡμέρα καὶ οἱ ἄνθρωποι ἐξυπνήσαντες ἤρχισαν νὰ περιφέρωνται εἰς τὰς ὁδοὺς, δείσαντες οὗτοι μὴ εἰδότες οἱ χριστιανοὶ τὰ φαινόμενα, ἐξαιτήσωσι καὶ λάβωσι τὸ σῶμα τοῦ ἁγίου ἵνα τὸ τιμῶσι, λαβόντες αὐτό τὸ ἔρριψαν ἐντὸς τοῦ Κερατίου, εἰς τὴν θάλασσαν ὅπως βυθισθῇ, ἀλλ ̓ ἀντὶ νὰ βυθισθῇ, ὡς πτερωτόν τι πτηνόν ἐπιπλέον ἐπὶ τῶν κυμάτων, ἐξῆλθε τοῦ Κερατίου, ἀλλ ̓ ἄγνωστον ἔστι ποῦ προσωρμίσθη καί τινες ἔσχον τήν τύχην νὰ τὸ ἀπολαύσωσι∙ Καὶ περὶ μὲν τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ λειψάνου τόσο γενόσκομεν. Ἡ δὲ ἁγία αὑτοῦ κάρα μετηνέχθη ἐν τοῖς Σεραγίοις ὡς δεῖγμα ὅτι ἐξετελέσθησαν αἱ διαταγαὶ τῶν ἀνωτέρων. Καὶ ταῦτα μὲν περί τοῦ μαρτυρίου τοῦ ἁγίου. Ὡς δ ̓ ἐγένετο ἡ ἡμέρα καὶ ἐπληροφορήθησαν οἱ ἐν τοῖς Πατριαρχείοις τὰ κατὰ τὸν Μάρτυρα ὑπὸ τῶν χριστιανῶν ἐκείνων, οὓς ὁ ἅγιος ἀπαντήσας καθ ̓ ὁδὸν τοὺς ἐχαιρέτησε καὶ συγχώρησιν τοὺς ἐζήτησεν, ἔστειλαν κατὰ τὰ εἰωθὸς καὶ ἐζήτησαν τὴν ἱερὰν τοῦ ἁγίου κάραν προσποιούμενοι, ὡς εἰκὸς, ὅτι ἔμελλον νὰ τὴν ἀποδώσωσι τὰ ὑπὸ τῆς θρησκείας νενομισμένα. Τούτου δὲ γενομένου, καὶ ἐπίμονον αἴτησιν τῶν χριστιανῶν ἐκείνων, αἰτούντων νὰ ἀποδοθῇ αὐτοῖς ἡ ἱερὰ τοῦ ἀγίου κάρα, τὴν ἀπέδωσαν οἱ ἐν τοῖς Πατριαρχείοις αὐτοῖς, οἵτινες εἰς ἀργυρὰν ἐμβαλόντες θήκην, τὴν κατέθεσαν ἐν τῷ ναῷ τοῦ αγίου Δημητρίου ἐν Ταταούλοις, ὅθεν μετέπειτα λαβὼν ὁ μακαρίτης Δοσίθεος ὁ Σελευκείας συμπατριώτης του Μάρτυρος μετά τι των φορεμάτων ἀπέστειλεν ἐν τῇ πατρίδι του ἔνθα κατετέθη εἰς τὴν ἰδίαν τοῦ μάρτυρος οἰκίαν, εἰς ναὸν ἀνοικοδομηθεῖσαν, τῇ προτροπῇ αὐτοῦ πρὸς τοὺς συμπατριώτας του, διὰ θαύματος ἐνεργήσαντος ἐπανειλημμένως καὶ ἐκείνους τοὺς χρόνους.

Οὕτως, ὦ φιλέορτοι, ἔχει ὁ βίος καὶ τὸ μαρτύριον τοῦ νεομάρτυρος Αποστόλου, εἰς τὸν ναὸν τοῦ ὁποίου συνήλθομεν νὰ ἑορτάσωμεν σήμερον καὶ δοξολογήσωμεν τὸν ἐπουράνιον ἡμῶν πατέρα τὸν θαυμαστὸν ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ, σὺν τῷ Υἱῷ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, ᾧ πρέπει δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνησις νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων Αμήν.